wie is de mol?

Tien bekende Nederlanders krijgen de opdracht zoveel mogelijk geld voor de pot te verdienen aan de hand van diverse opdrachten. Maar niets is wat het lijkt. Trust nobody. ‘Wie Is De Mol’ is een favoriet televisieprogramma van mij. Vol leugens en bedrog. In spelvorm weliswaar. En aan het eind van elk seizoen wacht de ontknoping. Het leukste gedeelte van alles, waarin kenbaar wordt wie de Mol is en wat deze allemaal heeft ondernomen om de spelopdrachten zoveel mogelijk te saboteren. Samen met anderen kijk en speculeer ik mee. Volg ik ‘Moltalk’ en laat me meevoeren in verdenkingen, verdachte tekens en woordspelingen. Word ik telkens weer op het verkeerde been gezet en geraak ik in de alomgevreesde tunnelvisie.

Ondertussen vraag ik me af of ik nog deel wil uitmaken van social media zoals daar zijn Facebook, Instagram, LinkedIn. Ik weet het natuurlijk wel. Maar toch. Drugsdealers en social media noemen hun klanten gebruikers. En om er nog maar eentje in te gooien. Jij bént niet eens de gebruiker, jij wórdt gebruikt. Tot meerdere eer en glorie van de geldkas van diverse belanghebbenden. Dat geeft te denken. De documentaire ‘Sociaal Dilemma’ die momenteel op Netflix te zien is, toont de strategieën die gebruikt worden om ons, de gebruikers, zoveel mogelijk te kluisteren aan onze mobiel en andere apparaten. Is dit voor mij het duwtje over de drempel om mij geheel terug te trekken uit social media land? Ga ik iets missen? Besta ik nog wel als ik niet meer digitaal kan connecten? Of word ik er rustiger van? Houd ik meer tijd over voor echte contacten? En doe ik nog wel mee of plaats ik mezelf in de positie van een outsider? In dit digitale tijdperk zowaar een dilemma. Nu ben ik beslist geen grootverbruiker en ga ik met alle media nogal mondjesmaat om. Misschien speelt voor mij nog wel het meest de vraag óf ik nog wel deel wíl uitmaken van een systeem waarin het grote geld de lakens uitdeelt.

Arjan Lubach maakt op zijn geheel eigen wijze duidelijk hoe social media mensen op het verkeerde been zetten. Hoe mensen in een tunnelvisie gedreven worden. Wat jij ziet, krijg ik niet te zien. Je kent het wel. Je zoekt naar een bepaald produkt op het world wide web en ineens duiken ‘zomaar’ allerlei advertenties op waar je op kunt klikken. Of je kijkt een filmpje op Youtube of Facebook of waar ook maar en het web ‘denkt met je mee’. Stelt andere filmpjes van gelijke strekking voor en je wordt steeds meer bevestigd in een bepaalde gedachte of een vermoeden. Voor je het weet geraak je in een tunnelvisie en op basis van algoritmes denk je de waarheid in pacht te hebben. Wat eerst een losse gedachte was, zet zich vast in je hoofd en leidt tot een heuse overtuiging. Vanuit die vaste overtuiging ontstaan allerlei emoties die, op hun beurt ook niet lui, je vervolgens aanzetten tot handelingen. Met alle gevolgen vandien.

Komende zaterdag is het zover. In het programma ‘Wie Is De Mol’, wordt de Mol ontmaskerd, de waarheid komt aan het licht. Ik kan me er nu al op verheugen. Lachen om het valse spel van de Mol en me vergapen aan de kandidaten die argeloos in zijn val trappen.
Een spelletje is leuk op zijn tijd, maar om nou ons dagelijks leven om te toveren tot een wereld waarin niets is wat het lijkt? Als je je steeds af moet vragen wie te vertrouwen is en wie niet, leidt dat tot een vermoeiend en stressvol bestaan. Waarin achteraf niets meer te lachen valt omdat de echte waarheid niet aan het licht komt. Met als lachende derde: de social media; sowieso geen leuk spel met een Mol die al bekend is. Een Mol met vele gezichten. Wat te doen? Onderzoek plegen, nalezen, het oordeel opschorten en spreiden. Benieuwd wie de winnaar is van 2020.