boerenverdriet(ig) en het vlindereffect

Bladerend door de krant twijfel ik of ik deze blog ga schrijven. Want kijkend naar het groter geheel, het wereldnieuws in dit geval, wil ik de pijp aan Maarten geven. De tuin leert mij anders. Dus toch. Deze blog. Schoorvoetend. Omdat verdrietig toekijken geen optie is.

Maak kennis met het Jacobskruiskruid ook wel ‘boerenverdriet’ want giftig voor paarden en vee. Een wilde bloementuin is leuk, maar het kan ook té leuk worden. Dat dacht het Jacobskruiskruid ook die, tot mijn verdriet, in no-time onze voortuin in beslag genomen heeft. Een gluiperd is het en een kruiperd. Je verleiden met zijn mooie blad en vrolijk gele bloemetjes en dan: alle pluisjes in de wind. De bezetting is compleet en ondergronds woekeren wortels die elk ander plantje onderdrukken. Ik heb gewacht totdat ‘ie overal zijn kop opstak en gewapend met de combi-hakker ga ik op de knieën het Jacobskruiskruid te lijf.

Dat gaat mooi in eerste instantie. Elk plantje hak ik er tot op de wortel uit. Zo ben ik een tijdje bezig en van tijd tot tijd sta ik op om een emmer vol kruid in de groene container te kieperen. Om me heen kijkend zakt me de moed in de schoenen als ik zie hoever ik nog verwijderd ben van een kruiskruidvrije tuin. In de volgende dagen ga ik verder en dan toch ineens heb ik de halve tuin leeggetrokken. En zie ik plotsklaps een prachtig knalrood vlindertje! Die heb ik nog nooit gezien. Blijkt de Sint-jacobsvlinder te zijn, die, jawel, zich voedt aan het Jacobskruiskruid en, jawel, net zo giftig is als dat stuk verdriet in onze tuin. Ik kan ‘m met de hakker zelfs gewoon aanraken zonder dat ‘ie wegfladdert. De vlinder geeft te denken.

Want hoe zit dat met onze afvalberg? In gesprekken die ik voer met deze en gene hoor ik vaak dat we als individu te nietig zijn om het verschil te maken. Dat het niet uitmaakt of je nou wel of niet probeert te stoppen met kopen van nieuwe spullen, plastic enz. zolang er op grote schaal niets verandert. Daar moet ik aan denken in die tuin.
Wat nou, als het met afval net zo gaat als met onkruid? Wat nou, als we stug doorgaan, stukje voor stukje, stapje voor stapje en niet teveel naar het groter geheel kijken? Dr. Tara Shine (expert op het gebied van klimaatverandering, adviseur van wereldleiders, regeringen en maatschappelijke organisaties) laat hier haar eigen visie op los in haar boek: ‘Hoe je thuis de wereld kunt redden, één ding tegelijk’. Een aanrader die Shine (what’s in a name), praktisch en zonder de realiteit uit het oog te verliezen. Dit boek wil je lezen als het mens-zijn je lief is.
En wat nou als we onze acties laten leiden door de theorie van Edward Lorenz over het vlindereffect? Minimieme luchtbewegingen veroorzaakt door de vleugels van een opstijgende vlinder zouden in theorie kunnen uitgroeien tot een orkaan elders op de wereld. Breder getrokken: de kleinste wijziging in een zelfde proces kan tot zeer verschillende en zelfs totaal onverwachte resultaten leiden. Acties, hoe klein ook, doen ertoe. Veel kleine acties samen gaan daadwerkelijk het verschil maken.

Vruchten en bloemen vragen om zorg en aandacht. Dat vertelt je de natuur. Dat vertelt je de wereld. Dat vertelt je het leven. Appeltje eitje. Wel een kwestie van volhouden. Al doende merk ik, naar mate onze tuin weer ‘onze tuin’ wordt, dat mijn missie groeit: Een tuin zonder verdriet. Door de modder, door de regen. Vrolijke bloemen laten Shinen. En genieten van het vlindereffect.